Інструменти публічного адміністрування у сфері мобілізаційної підготовки та мобілізації: поняття та види

Автор(и)

  • П. П. Скальський Postgraduate Student at the Department of Administrative, Criminal Law and Procedure Law Institute of the Higher Education Institution «International University of Business and Law», Україна https://orcid.org/0009-0008-0447-4429
  • П. С. Лютіков Doctor of Juridical Sciences, Professor, Professor at the Department of Public and Private Law University of Customs and Finance, Україна https://orcid.org/0000-0001-6173-0128

DOI:

https://doi.org/10.24144/2788-6018.2025.03.2.26

Ключові слова:

публічне адміністрування, мобілізаційна підготовка, мобілізація, адміністративний акт, нормативно-правовий акт, акт-план, акт-дія, адміністративний договір, приватноправові інструменти, воєнний стан, верховенство права

Анотація

У статті здійснено спробу сформулювати поняття та окреслити види інструментів публічного адміністрування у сфері мобілізаційної підготовки та мобілізації.

Проведений аналіз дозволив авторам стверджувати, що ефективність публічного адміністрування у сфері мобілізаційної підготовки та мобілізації значною мірою залежить від чіткого визначення, систематизації та правильного застосування відповідного інструментарію. Адміністративні акти та нормативно-правові акти виступають найбільш поширеними формами реалізації управлінських рішень, оскільки дозволяють суб’єктам публічного адміністрування оперативно реагувати на зміну умов правового режиму особливого періоду.

Наголошено на тому, що застосування приватноправових інструментів є вагомим чинником, що дозволяє державі ефективно залучати приватний сектор до виконання мобілізаційних завдань, зокрема через державно-приватне партнерство, державні замовлення, договори концесії та інші форми економічної взаємодії. Підкреслено, що окремої уваги потребує потенціал адміністративного договору, який наразі обмежено використовується через імперативний характер правового регулювання в умовах воєнного стану. Водночас, в перспективі мирного часу саме цей інструмент може суттєво оптимізувати процеси взаємодії державних органів і приватних суб’єктів у сфері мобілізаційної підготовки.

Вказано, що акти-дії (фактичні дії) суб’єктів публічного адміністрування, хоч і не породжують безпосередньо правових наслідків, проте мають значний вплив на ефективність проведення мобілізаційних заходів, оперативність виконання поставлених завдань та дотримання прав і свобод громадян.

У підсумку авторами зазначено, що у сучасних умовах, коли національна безпека держави залежить від своєчасної мобілізації ресурсів і населення, належна класифікація, удосконалення нормативно-правового регулювання та практичного застосування інструментів публічного адміністрування набуває стратегічного значення. Подальші дослідження у цій сфері повинні бути спрямовані на розроблення комплексних рекомендацій щодо вдосконалення законодавчої бази та адміністративної практики, які дозволять підвищити ефективність процесу мобілізації в Україні.

Посилання

Nesterenko, O.V. (2020). Administrative and legal principles of ensuring national security and defense by the Armed Forces of Ukraine (PhD abstract). Kharkiv.

Aleksandrova, A.Yu. (2018). Criminal liability for evasion of mobilization draft (PhD abstract). Dnipro.

Fokin, Ya.F. (2019). Investigation of crimes in the sphere of conscription and mobilization (PhD abstract). Kyiv.

Kotlyarenko, O.P. (2017). Law enforcement activities in the Armed Forces of Ukraine: Organizational and legal aspects (PhD abstract). Ternopil.

Babych, V.L. (2024). Administrative liability for violations of the legislation of Ukraine on military duty and military service by conscripts and reservists (PhD abstract). Irpin.

Savynets, O.Yu. (2019). Administrative and legal support of the mobilization of the Armed Forces of Ukraine (PhD abstract). Kyiv.

Ivanchenko, V.A. (2019). Administrative and legal regulation of mobilization in Ukraine (PhD dissertation). Kyiv.

Boiko, B.V. (2024). Mobilization training and mobilization as objects of public administration: Theoretical and legal issues. Analytical and Comparative Jurisprudence: Electronic Scientific Edition, (6), 515–521. https://doi.org/10.24144/2788-6018.2024.06.83.

Turchak, A.M. (2022). Nullification of an administrative act: Administrative procedural aspect (PhD dissertation). Dnipro.

Cabinet of Ministers of Ukraine. (2022, December 30). On approval of the procedure for organizing and maintaining the military records of conscripts, liable persons, and reservists (Resolution No. 1487). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/1487-2022-%D0%BF#Text.

Cabinet of Ministers of Ukraine. (2023, January 27). Certain issues of implementing the provisions of the Law of Ukraine «On Mobilization Preparation and Mobilization» regarding the reservation of liable persons during mobilization and martial law (Resolution No. 76). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/76-2023-%D0%BF#n14.

Cabinet of Ministers of Ukraine. (2024, May 16). On approval of the procedure for the conscription of citizens for military service during mobilization, for a special period (Resolution No. 560). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/560-2024-%D0%BF#Text.

Melnyk, R.S., & Bevzenko, V.M. (2014). General administrative law (R.S. Melnyk, Ed.). Kyiv: Vaite.

President of Ukraine. (2022, February 24). On general mobilization (Decree No. 65/2022). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/65/2022#Text.

Ministry of Defense of Ukraine. (2025, January 3). On approval of amendments to the regulation on military medical expertise in the Armed Forces of Ukraine (Order No. 4). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/z0027-25#Text.

Ministry of Economy of Ukraine. (2024, December 18). Certain issues of defining enterprises, institutions, and organizations important for sectors of the national economy (Order No. 28003). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/z1959-24#Text.

Ministry of Internal Affairs of Ukraine. (2017, April 3). On amendments to the regulation on the activities of medical (military medical) commissions of the Ministry of Internal Affairs (Order No. 285). https://zakon.rada.gov.ua/laws/show/z0895-24#Text.

Galunko, V., Dikhtievsky, P., Kuzmenko, O., et al. (2020). Administrative law of Ukraine. Full course (3rd ed.). Kherson: Oldi-Plus.

Hrytsenko, I.S., Melnyk, R.S., Pukhtetska, A.A., et al. (2014). General administrative law (I.S. Hrytsenko, Ed.). Kyiv: Yurinkom Inter.

##submission.downloads##

Опубліковано

2025-07-04

Номер

Розділ

Розділ 7. Адміністративне право і процес; фінансове право; інформаційне право